Bitki Fizyolojisi Ders Notları (Yeni)
Bitki Fizyolojisi Ders Notları
Bitki Fizyolojisi, bitkilerin yaşam süreçlerini anlamak için biyolojik ve kimyasal olayların incelendiği bir bilim dalıdır. Bitki fizyolojisi, bitkilerin büyüme, gelişme, beslenme, su ve mineral alımı, fotosentez gibi temel işlevlerini anlamak için önemli bilgiler sunar. Bu ders, bitkilerin çevresel faktörlerle nasıl etkileşimde bulunduklarını, biyokimyasal süreçlerin nasıl işlediğini ve bitkilerin bu süreçlerde nasıl adapte olduklarını inceler.
Bitki Fizyolojisi Ders Notları
1. Bitki Fizyolojisinin Temel Konuları
Büyüme ve Gelişme:
-
Büyüme, bitkilerin hücre hacminin ve sayısının artmasıdır. Bu süreç, hücre bölünmesi (mitoz) ve hücre genişlemesi ile gerçekleşir.
-
Gelişme, bitkilerin farklı yaşamsal evrelerinden geçerek olgunlaşması ve fonksiyonel yapılarının oluşmasıdır.
Fotosentez:
-
Fotosentez, bitkilerin ışık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürmesi işlemidir. Bu süreç, bitkilerin hayatta kalabilmesi ve büyümesi için kritik öneme sahiptir.
Fotosentez denklemi:
6CO2+6H2O+ıs\cık→C6H12O6+6O26CO_2 + 6H_2O + ışık \rightarrow C_6H_{12}O_6 + 6O_26CO2+6H2O+ıs\cık→C6H12O6+6O2
Bitkiler, ışığı klorofilden (yeşil pigment) kullanarak karbondioksit (CO₂) ve suyu (H₂O) glikoza (C₆H₁₂O₆) dönüştürürler. Bu süreç, özellikle kloroplastlarda gerçekleşir.
Hücre Solunumu:
-
Hücre solunumu, bitkilerin organik maddelerden enerji üretme sürecidir. Bu süreç, oksijenin kullanıldığı ve karbondioksit ile suyun üretildiği aerobik bir işlem olan solunum ile gerçekleştirilir.
Solunum Denklemi:
C6H12O6+6O2→6CO2+6H2O+enerji(ATP)C_6H_{12}O_6 + 6O_2 \rightarrow 6CO_2 + 6H_2O + enerji (ATP)C6H12O6+6O2→6CO2+6H2O+enerji(ATP)
Bitkiler fotosentez ile üretilen glikozu, hücre solunumunda enerji üretmek için kullanırlar.
2. Su ve Mineral Alımı
Su Alımı ve Taşınması:
-
Bitkiler, kökleri aracılığıyla suyu topraktan alır. Su, kök hücrelerinin osmoz yoluyla emdiği bir süreçle alınır.
-
Transpirasyon: Bitkiler, suyu stomalar (yaprak gözenekleri) yoluyla havaya salar. Bu süreç, suyun kökten yaprağa taşınmasını sağlayan itici güçtür.
-
Xilem ve Floem: Su, bitkilerde xilem boruları aracılığıyla taşınır. Mineral ve besin maddeleri floemle taşınır.
Mineral Alımı:
-
Bitkiler, topraktan mineral maddeleri su yoluyla alır. Bu minerallerin bazıları bitkilerin büyümesi için gereklidir (örneğin, azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, sülfür).
-
Azot: Azot, bitkiler için temel bir besin maddesidir ve genellikle nitrik asit (NO₃⁻) veya amonyum (NH₄⁺) şeklinde alınır.
-
Fosfor: Hücre bölünmesi ve genetik materyalin taşınmasında önemli bir rol oynar.
-
Potasyum: Su dengesinin sağlanmasında ve enzimlerin çalışmasında gereklidir.
3. Hormonlar ve Bitki Düzenleyiciler
Bitkiler, büyüme ve gelişmeyi düzenleyen çeşitli kimyasal maddelere (bitki hormonları) sahiptir. Bu hormonlar, bitkilerin çevresel değişimlere uyum sağlamasına ve hayatta kalmasına yardımcı olur.
Auksin:
-
Auksin, hücre uzamasını ve büyümesini teşvik eden bir hormondur. Ayrıca, köklerin gelişimini sağlar ve fototropizma (ışığa doğru yönelme) ile gravitropizmada (yerçekimine doğru yönelme) rol oynar.
Giberellinler (GA):
-
Giberellinler, bitkilerin boyunu artırarak büyümeyi teşvik eder. Ayrıca, tohum çimlenmesini başlatır ve meyve olgunlaşmasını düzenler.
Sitokininler:
-
Sitokininler, hücre bölünmesini teşvik eder ve yaşlanmayı geciktirir. Ayrıca, yaprakların dökülmesini engeller.
Abscisik Asit (ABA):
-
Abscisik asit, bitkilerde stres koşullarına karşı savunma mekanizmasını başlatır. Köklerde su kaybı sırasında stomaların kapanmasını sağlar.
Etilen:
-
Etilen, meyve olgunlaşmasını hızlandıran ve yaprak dökümünü tetikleyen bir gazdır.
4. Bitkilerde Işık ve Karbon Dioksit ile Etkileşim
Işık:
-
Işık, bitkilerde fotosentez ve diğer biyokimyasal süreçler için kritik bir kaynaktır. Farklı ışık dalga boyları bitkiler üzerinde farklı etkiler yapar.
Fotoperiyodizm: Bitkilerin büyüme ve çiçeklenme döngüsünde ışığın süresi önemli bir rol oynar. Bu olay, bitkilerin ışık karanlık döngüsüne verdiği tepkiyi ifade eder.
Karbon Dioksit (CO₂):
-
CO₂, fotosentez için en önemli hammaddedir. Bitkiler, atmosferdeki CO₂'yi alarak glikoz üretir. CO₂ seviyesinin artışı fotosentez hızını artırabilir.
5. Bitki Savunma Mekanizmaları
Bitkiler, çevresel stresler ve zararlılarla başa çıkmak için çeşitli savunma mekanizmalarına sahiptir. Bu mekanizmalar, genetik ve biyokimyasal süreçlerin bir kombinasyonudur.
Fiziksel Savunma:
-
Bitkiler, dikenler, tüyler veya kalın kabuklarla fiziksel savunma sağlarlar.
Kimyasal Savunma:
-
Bitkiler, zararlılara karşı toksik kimyasallar üretir. Örneğin, alkaloitler, flavonoidler ve terpenler gibi bileşikler, bitkileri böceklerden ve mikroorganizmalardan korur.
Bitki-Hastalık Etkileşimleri:
-
Bitkiler, patojenlerle etkileşime girdiklerinde, genellikle savunma mekanizmalarını aktive eden bir dizi reaksiyon başlatır. Salicilik asit (SA) ve jasmonik asit (JA) gibi hormonlar, bitkilerin bu savunmaları güçlendirmelerine yardımcı olur.
6. Bitki Uyaranlarına Tepkiler
Bitkiler, çevrelerinden gelen çeşitli uyarıcılara (ışık, sıcaklık, nem, yerçekimi) tepki verirler.
Fototropizm:
-
Bitkiler, ışığa doğru büyürler. Bu, auksin hormonunun ışığa doğru yoğunlaşmasıyla gerçekleşir.
Gravitropizm:
-
Bitkiler yerçekimine tepki verir. Kökler yerçekimine doğru büyürken, gövdeler tersine yukarıya doğru büyür.
Hidrotropizm:
-
Bitkiler, suya doğru yönelirler. Kökler, suyun olduğu bölgelere yönelir.
Thigmotropizm:
-
Bitkiler, dokunma veya temas uyarısına tepki verir. Örneğin, sarmaşık bitkileri, bir yapıya sarılmak için temas ettikleri yerleri hissedebilirler.
Bitki Fizyolojisi Ders Notları (Yeni)
Bitki fizyolojisi notlarının yer aldığı bu sunum Öğr. Gör. Dr. Selami SELVi aittir. Bitki fizyolojisi adına aradığınız her türlü bilgiyi bu kaynaktan rahatlıkla edinebilirsiniz.
Aşağıdaki linklere tıklayarak ders notlarını indirebilirsiniz.