Maki Bitkileri Kitabı

Maki Bitkileri

Maki Bitkileri, Akdeniz İklimi'ne özgü ve özellikle Türkiye'nin Akdeniz ve Ege bölgelerinde yaygın olarak bulunan, sık ve gür ormanlarıyla tanınan bir bitki topluluğudur. Maki bitkileri, Akdeniz ikliminin karakteristik özelliklerine dayanabilen, genellikle kuraklık, sıcaklık ve tuzluluğa karşı dayanıklı, otsu veya çalı formunda bitkilerdir.

Maki bitkileri, genellikle makilik olarak adlandırılan doğal bitki örtüsünü oluşturur ve bu bitki örtüsü, sıklıkla kızılçam ormanlarının alt katmanlarını, özellikle zayıf ve verimsiz topraklarda gelişir. Maki bitkileri, ormanlar ve çalılıklarla karışık alanlarda yetişebilir, fakat esas olarak düşük nem ve sıcak iklimlere uyum sağlamışlardır.

Maki Bitkilerinin Özellikleri

• Kuraklık ve Sıcaklık Dayanıklılığı: Maki bitkileri, uzun süren kuraklık dönemlerine ve sıcak yazlara dayanıklıdır.

• Kök Sistemi: Maki bitkileri genellikle derin kök sistemlerine sahiptir, bu da onların suya ulaşmasını ve zor şartlara dayanmasını sağlar.

• Yapraklar: Çoğu maki bitkisi, sert ve reçineli yapraklara sahiptir, bu da su kaybını azaltarak bitkilerin kurak şartlarda hayatta kalmasına yardımcı olur.

Maki Bitkileri Türleri

1. Zeytin (Olea europaea)
   Zeytin ağacı, Akdeniz ikliminin en karakteristik bitkilerinden biridir. Zeytin, makiliklerde yaygın olarak bulunur ve düşük su ihtiyacıyla bilinir. Zeytin, hem ekonomik açıdan önemli hem de çevresel faydalar sağlar.

2. Kızılçam (Pinus brutia)
   Kızılçam, Türkiye'nin en yaygın orman ağacıdır ve genellikle makiliklerle karışık olarak bulunur. Kuraklığa dayanıklı, yüksek ısıya dayanabilen ve düşük besin ihtiyaçları olan bir ağaçtır.

3. Akdeniz Sedir (Cedrus atlantica)
   Bu tür, genellikle makilik alanlarında bulunmaz ancak yüksek kesimlerde makiliklerle karışık ormanlarda yetişir. Akdeniz sediri, gövdeleriyle dikkat çeker ve çevresel koşullara dayanıklıdır.

4. Defne (Laurus nobilis)
   Defne, özellikle Akdeniz bölgesinde yaygın olarak yetişen ve makiliklerde sıkça karşılaşılan bir bitkidir. Yaprakları, mutfakta ve geleneksel tıpta yaygın olarak kullanılır. Defne, makiliklerde rüzgarın etkisiyle büyüyen, çok yıllık, geniş yapraklı bir bitkidir.

5. Kizirova (Cistus spp.)
   Kizirova, sert yapraklarıyla bilinen, çalı formunda bir bitkidir ve makiliklerde oldukça yaygındır. Çiçekleri genellikle beyaz, pembe veya mor renkte olup, çalılıkların alt katmanında yer alır.

6. Karaçalı (Paliurus spina-christi)
   Bu çalı türü, özellikle Akdeniz'e özgü bölgelerde yaygındır. Karaçalı, dikenli yapısı ve kuraklık dayanıklılığı ile tanınır. Maki bitkilerinin savunma mekanizmalarından biridir.

7. Maki Kirazı (Prunus mahaleb)
   Maki kirazı, yaprak döken, çalı veya küçük ağaç formunda olan bir bitkidir. Maki topluluklarının alt katmanlarında yer alır ve meyveleri genellikle kuşlar tarafından tüketilir.

8. Kocatepe Çalısı (Quercus coccifera)
   Bu çalı türü, özellikle Akdeniz Bölgesi'nde yaygın olarak yetişir. Zor koşullara dayanıklı, düşük su ihtiyacı olan ve kuraklığa dayanıklı bir bitkidir.

9. Karma Çalısı (Pistacia lentiscus)
   Karma çalısı, Akdeniz bitki örtüsünün karakteristik üyelerindendir ve makiliklerde yaygın olarak bulunur. Bu bitki, kurak ve rüzgarlı ortamlarda hayatta kalabilir ve ekonomik olarak reçine üretimi ile kullanılır.

10. Yalancı Defne (Rhamnus alaternus)
    Yalancı defne, makiliklerin en yaygın çalı türlerinden biridir. Yüksek sıcaklık ve düşük su koşullarına dayanıklıdır.

11. Mavi Çam (Juniperus spp.)
    Akdeniz iklimine özgü bir diğer maki bitkisi olan mavi çam, genellikle çalı formunda ve yüksek dağlarda bulunur. Çam ağaçları, makiliklerin yanı sıra ormanlarda da yaygın olarak yer alır.

12. Sumak (Rhus spp.)
    Sumak, Akdeniz bitki örtüsünde sıkça rastlanan, hızlı büyüyen ve kuraklık koşullarına dayanıklı bir bitkidir. Asidik meyveleri, özellikle geleneksel mutfaklarda kullanılır.

Maki Bitkilerinin Ekolojik Rolü

• Toprak Koruma: Maki bitkileri, toprak erozyonunu önleyerek toprak yapısının korunmasına yardımcı olur. Derin kök sistemleri, toprağı tutar ve taşkınları engeller.

• Biyoçeşitlilik: Maki bitkileri, birçok canlı türüne habitat sağlar. Hem bitki örtüsü hem de hayvan türleri için zengin bir ekosistem sunar.

• Yangın Adaptasyonu: Akdeniz ikliminde yangınlar sık görülür ve maki bitkileri, yangına dayanıklı özelliklere sahip olma eğilimindedir. Birçok maki bitkisi, yangın sonrası hızla yeniden büyüyebilir.

• Karbon Döngüsü: Maki bitkileri, fotosentez yoluyla atmosferden karbon alarak iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir rol oynar.

Maki Bitkilerinin Kullanım Alanları

• Tarım ve Gıda: Zeytin, meyve olarak kullanılırken, defne yaprakları da mutfaklarda baharat olarak yaygın bir şekilde kullanılır.

• Reçine ve Yağlar: Karma çalısı ve bazı diğer maki bitkileri, reçine ve uçucu yağ üretiminde kullanılır.

• Orman Yönetimi: Kızılçam ve Akdeniz sediri, orman alanlarında ekonomik olarak önemli ağaç türleridir ve odunları inşaat sektöründe kullanılır.

• Erozyon Kontrolü: Maki bitkileri, özellikle kıyı bölgelerinde erozyon kontrolü için kullanılır.

Sonuç

Maki bitkileri, Akdeniz ikliminin karakteristik bitki örtüsünü oluşturur ve hem çevresel hem de ekonomik açıdan önemli işlevlere sahiptir. Bu bitkiler, zorlu iklim koşullarında hayatta kalmak için uyum sağlamış, ekosistemler için hayati önem taşıyan türlerdir.

Maki Bitkileri Kitabı

Maki bitkileri ders kitabı olan bu kitap pdf formatında sizlere sunulmaktadır. Ankara üniversitesi ziraat fakültesi bölümüne ait bir kitaptır. Yazarı Yard. Doç. Dr. Oğuz YILMAZ'dır.

https://docs.google.com/file/d/0B98fAj0-ZwJwUTAtMWMzZTk1emM/edit?usp=sharing