Bağlarda Görülen Hastalık Ve Zararlıları Nelerdir?

Bağlarda Görülen Hastalık ve Zararlılar

Bağcılık, Türkiye’nin birçok bölgesinde ekonomik ve kültürel açıdan önemli bir tarımsal faaliyettir. Üzüm üretiminde kalite ve verimliliğin sürdürülebilirliği, bağ alanlarında görülen hastalık ve zararlılarla etkin mücadeleye bağlıdır. Hastalık ve zararlılar, asma bitkisinin gelişimini olumsuz etkileyerek hem ürün miktarını hem de kalitesini düşürür. Bu makalede, bağlarda sıkça karşılaşılan başlıca hastalıklar ve zararlılar tanıtılarak, bunlarla mücadele yöntemlerine yer verilecektir.

1. Bağ Hastalıkları

1.1. Mildiyö (Plasmopara viticola)

1. Tanımı: Mildiyö, özellikle ilkbahar aylarında yağışlı ve nemli havalarda hızla yayılan, fungal (mantari) bir hastalıktır.
2. Belirtileri: Yaprakların üst yüzeyinde yağ lekesine benzeyen sarımsı lekeler, alt yüzeyde ise beyaz-gri mantar tabakası görülür.
3. Zararı: Fotosentezi engelleyerek sürgün ve meyve gelişimini olumsuz etkiler.
4. Mücadele: Kimyasal ilaçlama (fungusit), erken uyarı sistemleri ve kültürel önlemler (hijyen, budama artıklarının temizlenmesi).

1.2. Külleme (Erysiphe necator)

1. Tanımı: Sıcak ve kuru hava koşullarında yaygınlaşan fungal bir hastalıktır.
2. Belirtileri: Yaprak, sürgün ve salkımlarda beyaz unumsu bir tabaka oluşur.
3. Zararı: Salkımda dane gelişimini durdurarak verim kaybına neden olur.
4. Mücadele: Kükürt uygulamaları, fungusitler, hastalıklı sürgünlerin budanarak uzaklaştırılması.

1.3. Kurşuni Küf (Botrytis cinerea)

1. Tanımı: Özellikle çiçeklenme ve olgunlaşma döneminde etkili olan bir mantar hastalığıdır.
2. Belirtileri: Salkımda gri renkte küf tabakası, danelerde çürüme görülür.
3. Zararı: Tanelerin pazar değerini düşürür, şaraplık üzümlerde kalite kaybına neden olur.
4. Mücadele: Hava sirkülasyonu sağlanmalı, salkım seyreltmesi yapılmalı, fungusit uygulanmalıdır.

1.4. Asma Kanseri (Agrobacterium vitis)

1. Tanımı: Bakteriyel bir hastalık olup bitkinin odunsu aksamında tümör (ur) oluşumuna neden olur.
2. Belirtileri: Gövde ve kök boğazında şişkinlik, kabuk çatlamaları.
3. Zararı: Bitkinin su ve besin iletimini engelleyerek zamanla ölümüne yol açabilir.
4. Mücadele: Hastalıklı fidelerin sökülmesi, dezenfeksiyon, dayanıklı anaç kullanımı.

2. Bağ Zararlıları

2.1. Bağ Salkım Güvesi (Lobesia botrana)

• Tanımı: Üç döl veren kelebek türü bir zararlıdır.
• Zararı: Larvalar, salkım üzerinde beslenerek tanelerde çürüme ve kalite kaybına neden olur.
• Mücadele: Feromon tuzakları ile takip, biyoteknik mücadele, zamanında insektisit uygulaması.
•  

2.2. Bağ Yaprak Galeri Güvesi (Holocacista rivillei)

• Tanımı: Larvalar yaprak içinde tünel açarak zarar verir.
• Belirtileri: Yaprakta solgunluk, erken dökülme.
• Zararı: Fotosentez kapasitesini düşürür, gelişimi olumsuz etkiler.
• Mücadele: Kimyasal ilaçlama ve zararlı yoğunluğu takibi.

2.3. Kırmızı Örümcekler (Tetranychus spp.)

• Tanımı: Yaprak alt yüzeyinde yaşayan çok küçük zararlılardır.
• Belirtileri: Yaprakta bronzlaşma, kuruma ve dökülme.
• Zararı: Fotosentezi engeller, kalite kaybı oluşturur.
• Mücadele: Akarisitler, doğal düşmanların korunması (biyolojik mücadele).

2.4. Filoksera (Daktulosphaira vitifoliae)

• Tanımı: Asmanın köklerinde ve yapraklarında zarar yapan bir emici böcektir.
• Zararı: Köklerde tümörleşme, yapraklarda şişkinlik, bitki ölümüne kadar giden zarar.
• Mücadele: Dayanıklı Amerikan anaçlarının kullanımı, karantina tedbirleri.

Sonuç

Bağcılıkta verimli ve sağlıklı üretim için hastalık ve zararlılarla etkin mücadele büyük önem taşımaktadır. Entegre mücadele (IPM) yaklaşımı çerçevesinde kültürel önlemler, biyolojik mücadele ve kimyasal uygulamalar birlikte değerlendirilmelidir. Erken teşhis, doğru zamanlama ve sürdürülebilir yöntemler ile hem verim artırılabilir hem de çevre ve insan sağlığı korunabilir.

Kaynakça

• Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Ders Notları

• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Yayınları

• FAO – Viticulture Pest and Disease Management Reports

• Öztürk, L. (2019). Türkiye’de Bağ Hastalıkları ve Zararlıları. Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3), 345-360.